Ofset baskı, kâğıt yüzeyine görüntü baskısı yapmak için kullanılan bir baskı tekniğidir. Kartvizitten dev reklam panosu broşürlerine kadar belirli gramajdaki ve boyuttaki birçok kâğıda veya benzeri materyale uygulanabilir. Günümüzde çok yaygın olan bir baskı tekniğidir. Gazeteler gibi aynı anda çok sayıda baskı gerektiren baskı sistemlerinde tercih edilen bir yöntemdir. İş dünyasında ve günlük hayatımızda her an karşılaşabileceğimiz binlerce materyalde ofset baskı uygulamalarını görebiliriz. Diğer baskı tekniklerinden farklı olarak basılacak yüzey ile basılmayacak yüzey eşit yükseklikte olduğu için düz baskı veya “endirekt baskı” olarak da adlandırılır. İngilizcesi ofset tir ve Türkçeye bu kelimeden esinlenerek “ofset baskı” olarak geçmiştir.

Ofset baskı, 1904 yılında Amerikalı Ira W. Rubel tarafından icat edilmiştir. Rubel, taş baskı geliştirme çalışmaları sırasında rotatif bir makine üzerinde çalışırken “yanlışlıkla” ofset baskıyı keşfetmiştir. 1907 yılında Almanya’da Caspar Harman, ilk tabaka ofset ve rotatif ofset makine projesini üç silindir sistemine göre hazırladı. Birinci Dünya Savaşı’na kadar bu ofset makineleri kullanıldı. Savaş sırasında baskı işlemleri durdu. Savaştan sonra 1930’lu yıllarda ofset baskı uygulamaları artmaya başladı. İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra pozitif kopya kalıp sistemi geliştirildi. Bu tarihten sonra teknolojideki gelişmelere paralel olarak ofset baskı sistemleri ve makineleri geliştirildi.

Özellikleri Nelerdir?

Günümüzde gazetelerden kitaplara, dergilerden broşürlere, kartvizitlerden faturalara ve karton ambalajlara kadar sayısız baskı uygulamasında kullanılan bir tekniktir. Aynı anda çok sayıda baskı gerçekleşebilir. Fabrikasyon veya elle hazırlanan kalıplar kullanılabilir. Fabrikasyon kalıplar, elle hazırlananlara göre daha maliyetli ancak kalitelidir. Dolayısıyla fabrikasyon kalıplarda baskı daha kaliteli olur. Ofset baskı cihazlarındaki farklı renk parçaları, aynı anda çok farklı renkleri basmaya olanak sağlar. Siyah, mavi, kırmızı ve sarı renk veren birimler sayesinde baskı sırasında istenen renkler tonlanabilir. Baskı işleminin uygulandığı ve kauçuk bir tabakası bulunan merdaneye ‘blanket’ adı verilir. Kalıp hazırlanırken bilgisayardan kâğıda pozlandırma adı verilen Computer To Plate (CTP) tekniği kullanılır. Bu teknikte bilgisayar ortamında hazırlanan görüntü veya resim, direkt olarak kalıplara aktarılabilir. CTP tekniği sayesinde çok kısa sürede çok az hata payı ile kalıplar hazırlanabilir.

Matbaa teknolojisinde en çok ofset baskı kullanılır; ancak son yıllarda dijital baskı da yaygın olarak kullanılmaya başlanmıştır. Dijital baskı, ofset baskıya göre daha pratiktir ve hızlı baskı imkânı verir, daha az atık bırakır. Her iki baskı çeşidi de baskı yapılacak miktar, boyut ve sektöre göre kullanım farklılıkları gösterir. Çalışma prensipleri birbirinden farklıdır. Ofset baskıda su ve mürekkebin karışmaması prensibi kullanılırken, dijital baskı bilgisayar desteği ile çalışır. Dijital baskılar bilgisayar ortamında hazırlanır ve kısa sürede baskı üzerinde değişiklik yapılabilir. Ofset baskıda kalıplar kullanılır ve kalıpta kısa sürede değişiklik yapma imkânı yoktur. Dijital baskıda, ofset baskıya oranla daha az kimyasal madde kullanılır. Ofset baskılar tabakada 1 milyon baskı yapabilir. Bu sebeple özellikle fazla miktarlardaki baskılarda tercih edilir. Kitap, dergi, kapaklar ve broşürler için dijital baskı daha çok tercih edilir.